Ciąża
O karmieniu piersią dobrze jest poczytać sobie jeszcze w czasie trwania ciąży. Po porodzie na pewno przyda się powrót do przestudiowanych informacji, niemniej im więcej wiedzy zdobędziecie przed porodem tym łatwiejszy i przyjemniejszy będzie dla Ciebie i Twojego dziecka start na mlecznej drodze. Poza tym, w pierwszych tygodniach po porodzie może być za mało czasu na dokładniejsze i uważniejsze zapoznanie się z treścią poradników o karmieniu piersią. Z kolei wiedza zawarta w Internecie, bo do niej najchętniej sięgamy, często bywa niefachowa, przestarzała lub niezgodna ze współczesną wiedzą. O dobry i pożyteczny poradnik o karmieniu piersią zapytaj swoją położną środowiskową lub poradź się w szkole rodzenia. Ponadto, bardzo pomocny jest udział w zajęciach szkoły rodzenia, gdzie otrzymasz najważniejsze wiadomości z tego zakresu, tj. o przebiegu fizjologii laktacji, o zasadach żywienia podczas karmienia piersią i trochę o trudnościach, które mogą pojawić się w czasie laktacji.
Karmienie piersią wydaje się być czynnością intuicyjną, i tak może myśleć sporo z nas, bo przecież jest naturalnym zachowaniem, jakby kontynuacją (triady) – ciąża, poród, (więc i) karmienie piersią. W świecie zwierząt – ssaków – o karmieniu piersią decyduje instynkt. Jesteśmy ssakami, więc my ludzie również powinniśmy mieć ten wrodzony instynkt do wykarmienia potomstwa. Dlaczego więc mielibyśmy się do tego przygotowywać? Myślę, że lepiej jest mieć świadomość, że owszem jest to naturalne zachowanie, i w związku z powyższym rodzę i karmię bo jestem kobietą, bo jestem do tego stworzona, ale muszę też liczyć się z tym , że może nie tyle wystąpią problemy w przebiegu laktacji, co mogę mieć wątpliwości, czy wszystko przebiega poprawnie. A wątpliwości zawsze pojawiają się, gdyż chcemy dla swojego dziecka jak najlepiej.
Po porodzie… Pierwszy kontakt z dzieckiem i pierwsze karmienie.
Kiedy Twoje maleństwo pojawi się już na świecie, będzie od razu po porodzie położone na Twoim brzuszku. Zostanie tylko okryte pieluchami, a Ty otulisz je swoimi rękami. Ten pierwszy kontakt skóra do skóry jest bardzo istotny dla Was. Dziecko tak położone czuje się bezpiecznie, ponieważ otrzymuje Twoje ciepło, rozpoznaje Twój zapach (zna go z życia prenatalnego z wód płodowych), ponadto kolonizuje w ten sposób Twoje bakterie. Między Wami tworzy się więź. Obserwuj zachowanie dziecka. W przeciągu kilkunastu minut dziecko zacznie wykonywać buzią ruchy szukające. Jeśli nikt mu nie będzie w tym przeszkadzał możliwe, że samo przypełznie do Twojej piersi! Zaleca się, żeby pierwsze karmienie piersią odbyło się w przeciągu 1 godz. po porodzie. Pomoże Ci w tym położna z sali porodowej.
Kilka słów o mleku kobiecym
Mleko kobiece jest żywą substancją, której składu nie sposób odtworzyć w sposób sztuczny. Jej skład zmienia się wraz z wiekiem dziecka (długością karmienia), porą dnia, porą roku czy czasem karmienia piersią – kiedy przystawiamy do piersi jest bardziej wodniste, pod koniec karmienia bardziej tłuste. Żadna mieszanka mleka modyfikowanego nie jest tak bogata i nie posiada tylu właściwości, co mleko ludzkie.
Mleko matki daje dziecku długofalowe korzyści zdrowotne przed różnymi chorobami: w dzieciństwie chroni przed biegunką, gorączką, zapaleniem ucha, chorobami układu oddechowego, zapaleniem płuc, kaszlem, chorobami układu moczowego, przed SIDS, chorobami jelit; a w wieku dorosłym przed cukrzycą typu I, nadciśnieniem tętniczym, otyłością. Daje też korzyści zdrowotne mamie: chroniąc ją przed nowotworami piersi, jajników, trzonu macicy, przed nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą i otyłością. Ponadto samo karmienie piersią wpływa na budowanie więzi między matką a dzieckiem. Pomaga też znosić trudy macierzyństwa, wpływając na mamę łagodząco, uspokajająco, chroniąc tym samym przed wystąpieniem depresji poporodowej.
Mleko w Twoich piersiach zaczyna być produkowane już od II trymestru ciąży. W życiu prenatalnym dziecko jest odżywiane (czerpie od Ciebie pożywienie) dzięki łożysku, a kiedy się urodzi tę funkcję dalej spełnia właśnie karmienie piersią.
Pierwsze mleko, które otrzyma od Ciebie maleństwo to siara. Jest jej niewiele, za to jest gęsta, i ma bardzo dużo przeciwciał klasy IgA. Posiada właściwości odpornościowe tworząc „płaszcz odpornościowy” przewodu pokarmowego i innych narządów, np. żołądka. Siara pomaga w pasażu i wydalaniu smółki – pierwszej kupki dziecka. Daje dziecku odporność przed infekcjami.
Wskazówki do udanego karmienia piersią
Będziesz miała pewność, że Twoje dziecko najada się, gdy:
- Karmisz min. 6-8 razy na dobę (noworodek ok. 10-12)
- Karmienia trwają przynajmniej kilka minut (najlepiej ok. 10 min), najlepiej gdy dziecko otrzyma pokarm z dwóch piersi
- Gdy karmisz w nocy przynajmniej 1 raz
- Kiedy odstępy między karmieniami nie przekraczają ok. 4 godz.
- Dziecko moczy 3-6 pieluszek na dobę (w pierwszych tyg. od urodzenia)
- Dziecko robi 3-4 kupki dziennie (w pierwszych tyg. po porodzie)
- Nie podajesz dziecku smoczka w pierwszych 6 tyg. życia
Nie daj się – to tylko mity
Niestety droga mamo, kiedy będziesz karmić swoje dziecko, nieraz możesz doświadczyć, niezgodnych ze współczesną wiedzą o laktacji rad, których autorami będą najbliżsi a czasami i niestety lekarze, czy położne. Zatem dobrze jest weryfikować wszelkie dobre rady nt. karmienia piersią. Oto niektóre fałszywe, powszechne przekonania nt. karmienia piersią:
- Kiedy karmisz musisz dużo pić
Ilość wypitego przez ciebie płynu nie wpływa na ilość produkowanego mleka. Pij zatem kiedy czujesz pragnienie. Ilość wypijanych płynów w okresie laktacji nie różni się od zaleceń co do ilości wypijanych płynów dla przeciętnej kobiety nie będącej w laktacji.
- Kiedy karmisz nie możesz pić alkoholu, kawy, mocnej herbaty
Nie musisz zupełnie zrezygnować z herbaty, kawy czy lampki wina, kiedy karmisz piersią. Substancje te przenikają do mleka matki, ale możesz je wypijać zaraz po nakarmieniu dziecka. Alkohol wyparowuje po min. 2 godzinach.
- Nie możesz karmić gdy jesteś chora, lub przyjmujesz antybiotyk
Kiedy masz gorączkę lub złapiesz jakąś infekcję nie odstawiaj dziecka od piersi. Wręcz przeciwnie. Do mleka przedostają się wtedy od Ciebie przeciwciała przeciw tej infekcji. Dziecko wtedy nie zachoruje. Są antybiotyki, które można przyjmować karmiąc piersią.
Pamiętaj, żeby zawsze przyjmować leki po nakarmieniu dziecka.
- Kiedy dziecko dużo płacze na pewno znaczy to, że masz za mało pokarmu lub, że mleko jest za chude. Dokarm mieszanką.
Kiedy dziecko dużo płacze, lub spędza dużo czasu przy piersi, może po prostu potrzebować więcej Twojej bliskości, nie musi to oznaczać, że jest głodne i że masz za mało pokarmu. Czy dziecko przyjmuje wystarczającą ilość pokarmu zweryfikuj ze wskaźnikami skutecznego karmienia (patrz wyżej). Nie podawaj pochopnie mieszanki. Ilość Twojego pokarmu zależy od zasady podaży i popytu. Im dziecko częściej jest przystawiane do piersi i więcej je, tym wzrasta produkcja mleka.
- Za małymi lub za dużymi piersiami nie wykarmisz dziecka
W małych piersiach też jest pokarm. To tkanka gruczołowa a nie tłuszczowa piersi ma znaczenie w karmieniu. A brodawki, czy sterczące, czy płaskie, czy wklęsłe, z reguły dobrze dopasowują się do kształtu ust i dziąseł dziecka.
Powrót do domu i pierwsze tygodnie karmienia piersią
Pamiętaj, że w laktacji nie jesteś sama. Nie bój się prosić o pomoc, gdy tego potrzebujesz. W pierwszej kolejności możesz skorzystać z gwarantowanej przez NFZ opieki położnej środowiskowej, która obejmuje opieką Ciebie i Twoje dziecko w pierwszych 6 tygodniach po porodzie. Możesz również sięgnąć bezpośrednio po radę do samych specjalistów: certyfikowanych doradców, czy konsultantów laktacyjnych. Są nimi położne, lekarze, oraz inni przedstawiciele zawodów medycznych, którzy ukończyli specjalistyczne kursy z dziedziny laktacji, podparte wielogodzinnymi praktykami. Mają oni największe doświadczenie w fachowym doradztwie laktacyjnym. Wsparcie w laktacji jest bardzo ważne, jeśli nie najważniejsze. Otaczaj się też mądrymi kobietami, które karmiły piersią lub poszukaj grupy wsparcia. A przede wszystkim doceń też ogromną rolę wsparcia ze strony męża. Jego pogląd i dopingowanie Ciebie/Was w laktacji da Ci siłę do długiego i pomyślnego karmienia.